Lịch của người Ai Cập
17:00
|
08/03/2023
Thứ lịch mà chúng ta đang dùng hiện nay có xuất xứ từ lịch Ai Cập. Đối với người Ai Cập cổ, việc nước sông Nile dâng lên là sự kiện quan trọng nhất trong năm. Người ta tính được rằng triều cường thường tương ứng với các kỳ trăng. Nhưng rồi năm tháng phụ thuộc vào các kỳ trăng được thay bằng một năm với 365 ngày.
 |
|
Sông Nin - niềm tự hào của người Ai Cập |
Cách chia 12 tháng được giữ lại, từ đó “1 năm” trở thành đơn vị tiêu chuẩn để tính mốc thời gian. Mỗi tháng có 30 ngày, cộng thêm với 5 ngày lễ vào dịp cuối năm để trở thành 1 năm thời gian trọn vẹn. Lịch mặt trăng dần bị mất ý nghĩa chính xác về thời gian thực, và các kỳ trăng không còn được dùng để tính đầu tháng hay đầu năm nữa và lịch mặt trời ra đời.
Nhưng năm mặt trời không phải chỉ là 365 ngày, mà thực đúng là 365,2422 ngày. Lịch Ai Cập có sai số khoảng 1/4 ngày trong mỗi năm. Ở thời kỳ nước này bị Hoàng đế La Mã Cesar chinh phục, ông đã quyết định cải tổ công việc làm lịch. Theo lời khuyên của nhà thiên văn Sosigenes người Ai Cập, ông cho năm 46 trước CN bao gồm 445 ngày và cái năm đáng ghi nhớ ấy trở thành “Năm dài nhất” trong toàn bộ lịch sử Niên giám châu Âu, được người đương thời nhắc đến như là “Năm xáo trộn”.
Từ năm 45 trước CN, người La Mã chấp nhận một dạng “biến thể” từ lịch Ai Cập, do Sosigenes nghĩ ra - dựa trên nền tảng của thời gian tính theo mặt trời, nổi danh với tên gọi “lịch Julia” hay dương lịch. 5 ngày thêm vào cuối năm nói trên trong lịch Ai Cập đã được Sosigenes rải đều cách quãng ra trong các tháng của năm. Từ đó, người La Mã coi tháng 2 là tháng “bất hạnh”, bởi Sosigenes sắp xếp bảy tháng có 31 ngày, bốn tháng 30 ngày, riêng tháng hai lại chỉ có 28 ngày. Lịch Julian trở thành thứ lịch căn bản tạo nên loại lịch hiện đại mà chúng ta đang dùng.
Một năm bây giờ có 365 ngày, song song là 1/4 ngày bị thiếu trong năm không được ghi vào lịch và các phần thiếu ấy sẽ hợp lại thành đúng 1 ngày cứ mỗi 4 năm qua đi. Kết quả sau điều chỉnh là hệ lịch mới đã hầu như tương ứng với thời gian của mặt trời trong một năm, bao gồm 365,242199 ngày. Thời gian trong lịch chỉ dài hơn thời gian thực của tự nhiên là 11 phút 12 giây.
(Theo CAND)